Σύμφωνα με αυτόν στην Κνιδία υπήρχε ένα ωραιότατο άλσος με πυκνόφυλλα δέντρα προς τιμήν της Δήμητρας, η οποία το αγαπούσε υπερβολικά. Όμως η ομορφιά του αυτή τράβηξε την προσοχή του Ερυσίχθονος, του βασιλιά της Θεσσαλίας, ο οποίος ήθελε να κτίζει παλάτια στα ωραιότερα μέρη, αδιαφορώντας για την καταστροφή που προκαλούσε η ματαιοδοξία του στη φύση. Έτσι έσπευσε επί τόπου, ακολουθούμενος από είκοσι γιγαντόσωμους υπηρέτες, οι οποίοι άρχισαν να κόβουν τα πανύψηλα δέντρα, αρχίζοντας από μία τεράστια λεύκα που έμοιαζε να φθάνει ως τον ουρανό και κάτω από τα κλαδιά της οποίας έπαιζαν οι νύμφες. Όταν αυτή χτυπήθηκε, έβγαλε έναν πολύ θλιβερό ήχο, που στενοχώρησε βαθιά τη Δήμητρα, γιατί ένιωσε ότι το ιερό της δέντρο πονεί. Ο Ερυσίχθων, παρά τις συστάσεις της ιέρειας Νικίππης να σταματήσει την κοπή των ιερών δέντρων, συνέχισε τον αφανισμό του δάσους. Η τιμωρία δεν άργησε. Οι θεοί επεμβαίνουν σε κάθε άδικη επίθεση και τιμωρούν αυστηρά εκείνον που αφαιρεί τη ζωή και συγχρόνως καταστρέφει την αρμονία του κόσμου. Έτσι, η θεά Δήμητρα ενέβαλε τρομερή πείνα στον Ερυσίχθονα που δεν μπορούσε να κορεσθεί ούτε με τα πλουσιότερα συμπόσια.

Ο Ερυσίχθων, προσπαθώντας να απαλλαγεί από το φοβερό μαρτύριο, κατέσφαξε και έφαγε όλα τα ζώα του βασιλείου τους ως και τα ωραιότερα άλογά του, τα οποία χρησιμοποιούσε στους αγώνες, στον πόλεμο ή στο κυνήγι. Δεν λυπήθηκε μάλιστα ούτε την ίδια του την κόρη. την πούλησε για να προμηθευθεί με τα χρήματα φαγητά. Η θεά τον τιμώρησε όπως του άξιζε. Αυτός της κατέστρεψε το δάσος και εκείνη αφάνισε το βασίλειο και τον εαυτό του, χρησιμοποιώντας μάλιστα ως όργανό της τον ίδιο τον ένοχο.

Και δεν έφθανε ο λιμός, ήρθε επίσης το φοβερό του τέλος. Ο θάνατος και μάλιστα ο βίαιος, θεωρήθηκε πάντοτε η βαρύτατη των ποινών. Υπάρχουν ποικίλες εκδοχές για τον τρόπο που πέθανε: άλλοι λένε ότι τον κατασπάραξε ένας αγριόχοιρος, άλλοι ότι σκοτώθηκε πέφτοντας από το άλογό του, άλλοι ότι τον χτύπησε θανάσιμα ένας δίσκος και άλλοι ότι στο τέλος κατέφαγε τις ίδιες του τις σάρκες.

Ο τόσο παραστατικός αυτός μύθος, όπως τον σχολιάζει  η Μαραγγιανού(1999), φαίνεται σαν μια αλληγορία των σύγχρονων οικολογικών καταστροφών. «Πόσο μοιάζει πράγματι ο άνθρωπος της εποχής μας με τον αρχαίο Βασιλιά! Με την ίδια απερισκεψία καταστρέφουμε το περιβάλλον, εθελοτυφλώντας στις φοβερές συνέπειες του αφανισμού της φύσης, που στρέφονται κυρίως εναντίον μας, μετατρέποντας το φιλικό σύμπαν σε άσπονδο εχθρό. Η τιμωρία της «ύβρεως» της έλλειψης κάθε μέτρου και της ασύστολης κερδοσκοπίας και απληστίας, δεν μπορεί πλέον να αποφευχθεί».

Η μεγάλη καινοτομία της ελληνική σκέψης ήταν η απελευθέρωσή της από τα δεσμά μιας εξωκοινωνικής, θεϊκής, υπερβατικής ή άλλης αρχής που θέτει τα όρια και τους κανόνες της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στον αρχαιοελληνικό κόσμο οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι δημιουργοί των νόμων που τους διέπουν.

Το σώμα της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής σκέψης είναι χαραγμένο στο πνεύμα των θεσμών και στην αλήθεια των ελληνικών μύθων. Αλήθεια όχι με την έννοια ταύτισης μύθου και πραγματικότητας, αλλά με την έννοια της μυθολογικής απόδοσης των κυρίαρχων αρχών της ελληνικής κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που δεν ετεροκαθορίζεται από εξωσυμπαντικούς θεούς και εσχατολογικούς μεσσίες  – σωτήρες, επειδή ακριβώς συνέλαβαν την τραγικότητα του ανθρώπου μέσα σε έναν κόσμο που η αρχή του είναι το χάος και το περιεχόμενό του ο θάνατος. Ενός κόσμου άνευ υπερβατικού νοήματος, ενός κόσμου που αρχίζει και τελειώνει πάνω στη γη, ή αλλιώς όπως λέει ο Καστοριάδης (2007), «ενός κόσμου μη νοητού, όπου η έλλειψη υπερβατικής πηγής της σημασίας του νόμου ή του κανόνα είναι που απελευθερώνει τους Έλληνες και τους επιτρέπει να δημιουργήσουν θεσμούς μέσα στους οποίους νομοθετούν οι ίδιοι οι άνθρωποι». Η μυθολογία θα χρησιμοποιηθεί ως φορέας της αισθητικής αναπαράστασης της φύσης και των φαινομένων της και μέσω αυτής θα αποκτήσουν καθολική ισχύ και εγκυρότητα θεσμοί, αρχές και  αξιακά συστήματα που οι ίδιοι δημιουργούν μέσα από μια αξιοθαύμαστη σύζευξη Λόγου και έλλογης φαντασίας.

Η αρχαία ελληνική μυθολογία ολάκερη είναι ένας ύμνος προς τη φύση.

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν θεοποιήσει την φύση, τα πάντα για αυτούς ήταν πλήρη θεών, συνεπώς το θείο ενυπήρχε σε όλα τα φυσικά φαινόμενα, από τις πηγές, τα ποτάμια και τη θάλασσα, έως τα δέντρα, τους σεισμούς και τις αστραπές.

Ο κόσμος στην αρχαία ελληνική σκέψη αποτελούσε ένα εν – τάξη σύμπαν του οποίου η προκαθορισμένη υπέρβαση επιφέρει αταξία και κυρώσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ηράκλειτος: «Ο Ήλιος δεν θα υπερβεί τα όριά του, ειδάλλως οι Ερινύες που επικουρούν τη Δίκη, θα τον ανακαλύψουν».

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία αλλά και φιλοσοφία, ο κόσμος δημιουργήθηκε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε η ίδια του η δομή, περιείχε το μυστικό μιας ιερής και αιώνιας τάξης που αποκαλύπτεται ως κοσμική και πλανητική αρμονία.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο η προστασία του περιβάλλοντος έπαιζε πρωταρχικό ρόλο στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Έτσι, η αρχαία ελληνική παράδοση έδωσε τη λύση – μέσα από τη συμφιλίωση του ανθρώπου με το φυσικό του περιβάλλον – και στο οικολογικό πρόβλημα.

Μπορούμε επομένως να πούμε ότι είναι ένας κόσμος – ο αρχαιοελληνικός – που και σήμερα μπορεί να προσφέρει πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς, που μπορούν να βελτιώσουν της ζωής μας – και να είναι οδηγός μας για τη στάση που πρέπει να υιοθετήσουμε για το περιβάλλον.

The great innovation of Greek thought was the liberation from the shackles of a exokoinonikis, divine, transcendent principle or set limits and rules of human behaviorIn the ancient Greek world, people are the same creators of the laws regulating them. The body of the Greek political and social thinking is engraved in the spirit of institutions and the truth of the Greek myths. Really no sense of identification with the myth and reality, but the concept of mythological return of sovereign authority of the Greek society. A society not by eterokathorizetai exosympantikous gods and eschatological Messiah – rescuers, because afterwards, the human tragedy in a world that is the principle of chaos and its death. Exceed a world devoid of meaning, a world that begins and ends on earth, or as otherwise says Castoriadis (2007), «not an invisible world where the lack of transcendent importance of the source of law or rule is released by the Greeks and allows them to create institutions in which they legislate people ». The mythology is used as a carrier of aesthetic representation of the character and appearance and will get through this universal force and validity institutions, principles and value systems that create themselves through a remarkable coupling of Speech and reasonable imagination.

The ancient Greek mythology olakeri is a hymn to nature.

The ancient Greeks had deification of nature, everything about them was full of gods, so the sulfur inherent in all natural phenomena, from the sources, rivers and the sea to the trees, earthquakes and lightning.

The world in ancient Greek thought that was a – class universe whose lead exceeded predetermined ataxia and penalties. It features Herakleitos says: «The sun will not exceed its limits, otherwise the Erinyes assisting the trial, would discover».

According to ancient Greek mythology and philosophy, the world was created so that its very structure, it contained the secret of a holy and eternal order revealed as planetary and cosmic harmony.

Thus the protection of the environment played a key role in human activities. Thus, the ancient Greek tradition has the solution – through the reconciliation of man with the natural environment – and the ecological problem.

We can therefore say that is a world – the ancient Greek – which now can offer standards and behavior, which can improve our lives – and be our guide for the behavior to adopt to the environment.

Αποσπάσματα από την εργασία του: Dr., Καθηyητή Άρη Ν. Πουλιανού.

Μέλος τού Μονίμου Διεθνούς Ινστιτούτου Ανθρωπολογικών & Εθνολογικών Επιστημών τής UNESCO

«Η ΑΡΧΑΙΟ-ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ» )