Υπό Ιερέως Δημ. Λυμπεροπούλου

Φιλέλλην και Φιλελληνισμός δυο λέξεις της ίδιας ρίζας. «ο αγαπών τους Έλληνας και παν ότι Ελληνικόν. Φίλος της Ελλάδος. Ξένος λόγω ή έργω υποστηρίζων τα συμφέροντα της Νέας Ελλάδος εξ αγάπης προς αυτήν». Ιδίως Φιλέλληνες εκλήθησον εκείνοι που συνέδραμαν εις την Ελληνικήν Επανάστασιν του 1821.

Πρώτος χρησιμοποίησε την λέξιν Φιλέλλην ο ιστορικός Ηρόδοτος, αποκαλέσας τον βασιλέα των Αιγυπτίων Άμασιν. Επίσης κατά τους Μακεδονικούς χρόνους, ορισμένοι Βασιλείς, πρόσταται των Ελλήνων. Κατά δε την Αναγέννησιν, εκείνοι που θαύμαζαν και σπούδαζαν την Ελληνικήν αρχαιότητα. Την βαθειά όμως έννοιαν της λέξεως έλαβαν εκείνοι που στήριξαν δια του λόγου, του χρήματος, ή και ακόμη δια της σπάθης, τον Αγώνα των Ελλήνων, προς απόκτησιν της πολιτικής της ελευθερίας.

Το χρονικό εκείνο διάστημα, μόνον οι διανοούμενοι εγνώριζον ολίγα τινά περί των Ελλήνων χάρις εις τους περιηγητάς και ποιητάς. Εις την Ευρώπην ρεύματα αντίθετα κοινωνικών παραγόντων απεδοκίμαζαν τον ελληνικόν αγώνα, αλλά η πλειονότης των εθνών, με θέρμην πολλήν τον απεδέχθη, και έτσι ο Φιλελληνισμός εξεδηλώθη πολύμορφος και πολυσύνθετος.

Κατ’ αρχάς ζωηροτάτη υπήρξε η κίνησις εις Γαλλίαν και Γερμανίαν, εκεί που συνεστήθησαν αι πρώται φιλελληνικαί εταιρείαι, δια την υλικήν και την πολεμικήν ενίσχυσιν του Αγώνα. Επίσης η δημοσιογραφία υπεστήριξε τα ελληνικά δίκαια.

Πλείστα τα ονόματα αξιόλογων Ευρωπαίων στρατιωτικών οι οποίοι αποτέλεσαν την λεγεώνα του πολεμικού Φιλελληνισμού. Κατά τον Ελβετόν Φιλέλληνα αξιωματικόν ‘Ερρίκον Φορνέζι’ το σώμα των Φιλελλήνων στρατιωτών ηρίθμη 420 αλλοδαπούς Φιλέλληνας. Εκ των οποίων 153 Γερμανοί, 117 Γάλλοι, 66 Ιταλοί, 29 Άγγλοι, 15 Ελβετοί, 9 Δανοί, 9 Πολωνοί, 5 Σουηδοί , 5 Ισπανοί, 2 Βέλγοι, 2 Ολλανδοί, 2 Ρώσοι, 1 Πορτογάλος, 1 Αμερικάνος, 1 Ούγγρος, 6 από Αυστρία.

Ο Φιλελληνισμός είχε διάφορα ελατήρια και εξεδηλώθει ποικιλοτρόπως και διαφοροτρόπως. Εις την Γαλλίαν η ποιητική διέγερσις, ο ρομαντισμός εις την Γερμανίαν, η θρησκεία εις την Ρωσίαν. Εις την Αγγλίαν τουναντίον υπήρξε μια παγερώτις κατά τα πρώτα έτη, φοβούμενοι μήπως θιγούν τα συμφέροντα των. Χάρις όμως εις την μεγαλοψυχίαν του μεγάλου Φιλέλληνος Γεωργίου Κάνιγγα μετετράπη το επίσημον πνεύμα, και ανεγνωρίσθεί επισήμως ο Ελληνικός Αγώνας.

Το έτος 1897 συνεκροτήθει στρατιωτικόν σώμα ονομαζόμενον «Φιλελλήνων Λεγεών». Σκοπός του ήτο να συμπολεμήση μετά της Ελλάδος κατά των Τούρκων. Ανεγνωρίσθει υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως, και ετέθη υπό την διοίκησιν του Έλληνος λοχαγού του πυροβολικού Βαρατάση. Επολέμησε μετά τόλμης και αυτοθυσίας εις την μάχην του Δομοκού (5 Μαΐου 1897) με δύναμιν 134 ανδρών, κατά το πλείστον Γερμανούς και Πολωνούς. Δυστυχώς όμως σε σφοδράν αντεπίθεσιν το σώμα έχασε το μέγα μέρος των ανδρών του, ως και τον διοικητήν του Βαρατάσην, του οποίου τον νεκρόν λαβόντες οι Φιλέλληνες, ενεταφίασαν την επομένην εις το χωρίον Καϊτσα. Μετά την ατυχή αυτήν έκβασιν της μάχης η Λεγεών επανήλθε εις Αθήνας και διελύθη. Και άλλες φάλαγγες Φιλελλήνων, όπως του αρχηγού Κυπριάνι, επίσης εις μάχην του Δομοκού, είχαν απώλειες και διελύθησαν.

Είναι μέγα πράγμα λοιπόν το να ευγνωμονεί κανείς, και να τιμά αυτόν που τον ευεργέτησε. Μέγιστον δε όταν από ηθικήν υποχρέωσιν εμφορούμενος, απότίη φόρον τιμής σε άτομα που έχουν σημαδέψει με την ζωή τους, τον υπέρ της Ανεξαρτησίας αγώνα του Έθνους το 1821. Αυτά είναι τα άτομα που αποτέλεσαν την Λεγεώνα των Φιλελλήνων.

Μέσα λοιπόν στην χορεία, αυτών εξέχουσαν θέσιν καταλαμβάνει το νεαρό εκείνο παλληκάρι που έθεσε τον εαυτόν του, ψυχή τε και σώματι για τον λυτρωτικόν Αγώνα.

Δεν είναι κανείς άλλος παρά από τον λόρδο Βύρωνα (Loral Byron). Ο Βύρων, του οποίου το όνομα ήτο Γεώργιος Γόρδων γόνος Αγγλικής καταγωγής εγεννήθη το έτος 1788. Υπήρξε ονομαστός ποιητής. Άτομον περιπετειώδες ακόμη από την νεαράν του ηλικίαν. Η έφεσις του για τα γράμματα πολύ μεγάλη, αν και διεκόπτετο συνεχώς από ακραία περιστατικά που τον συνοδεύουν συνεχώς. Ήτο οξυδερκής, ευέξαπτος, εκρηκτικός, ρομαντικός, ηρωτεύετο μη ερυθριάζων με το συνάψη ακόμη σχέσεις με δυο εξαδέλφες του. Ηρέσκετο σε πολύωρες περιπέτειες, πότε οδοιπορών και πότε έφιππος σε κακοτράχαλες βουνοπλαγιές ικανοποιώντας τον εαυτόν του, με το να ακούει περιπέτειες και ιστορίες χωρικών. Φιλόζωος διέθετε μέγα μέρη της περιουσίας του τρέφων κύνας.

Το ανήσυχον όμως πνεύμα του, τον ώθησε να γνωρίσει τον υπόλοιπον κόσμον ταξιδεύοντας εις κράτη της Ευρώπης, και εκτός αυτής. Δεν μπορούσε ποτέ να δεχθή, γιατί ο ζυγός της τυρρανίας να τελματώσει υπόδουλους λαούς.

Ως επίκεντρον έθεσε την Ελληνικήν Επανάστασιν. Οι ώρες και οι ημέρες του περνούσαν με την βαθειά σκέψη, το πώς θα κατορθώσει να βοηθήσει το Ελληνικόν τυραννούμενον Γένος. Παρακολουθούσε συνεχώς την Φιλελληνικήν κίνησιν εις την Ευρώπην και εξελέγη και μέλος της.

Η πρώτη ενέργειά του το πώς θα εξοικονομήσει χρήματα για τον Αγώνα. Επώλησε τα έπιπλά του, τους ίππους του, τα βιβλία του, την θαλαμηγόν του, τα πάντα.

Την 13^ην Ιουλίου το 1823 απέπλευσε με μερικούς φίλους του, και την 3^ην Αυγούστου φθάνει εις την Κεφαλληνίαν και προσεπάθησε να προσανατολισθεί εις την επικρατούσαν κατάστασιν. Την 28^ης Δεκεμβρίου ανεχώρησεν από την Κεφαλληνίαν και την 4^ην Ιανουαρίου 1824 αποβιβάζεται εις το Μεσολόγγι. Η υποδοχή που του επιφύλαξαν ήτο απερίγραπτος. Τον θεωρούσαν ως Σωτήρα. Όντως αυτή υπήρξε η τελευταία χαρά για τον Βύρωνα. Την επομένην άρχισε το σκληρόν αγώνα με το να υποβάλλει την πειθαρχίαν εις τα στρατεύματα.

Η λεπτότης του χαρακτήρος του από την ποίησιν την οποίαν εγκατέλειψε τελείως είχε μεταξεληχθεί σε μια σκληρή πολεμική αχαλίνωτη φαντασία. Μόνον κατά την επέτειον των γενεθλίων του στις 22 Ιανουαρίου το 1824 έγραψε λίγους στίχους και τελευταίους :

«Ζήτησε να πεθάνεις ως στρατιώτης όπως σου αρμόζει. Κοίταξε γύρω, διάλεξε την θέσιν σου και αναπαύσου».

Ο Βύρων πλήρης ανυπομονησίας ανέμενε το πότε θα έλθει η μεγάλη ώρα και στιγμή της πολεμικής εκστρατείας. Οι κακουχίες όμως και οι πολύωρες και πολυήμερες ταλαιπωρίες, και το υγρόν του κλίματος του Μεσολογγίου, επέφεραν την ψυχικήν αναστάτωσιν εις το ταλαιπωρημένο κορμί του. Υπέπεσεν εις βαθυτάτην μελαγχολίαν και συνεχώς ανεφώνει : « Θεέ μου ας έλθει επιτέλους η ημέρα να ορμήσω εναντίον των Τούρκων, και να εύρω τον θάνατον μαχόμενος». Το σαράκι όμως της ασθένειας του που τον κατέτρωγε τον έφερνε σε βαθείς στοχασμούς επί  ώρες, και όταν συνείρχετο άρχισε με φωνή τρεμμάμενη βγαλμένη από τα αρρωστημένα σωθικά του να λέει: «Ελλάδα μου γλυκεία, μεγάλη μου αγάπη, πονώ και κατατρύχομαι που δεν ηδυνήθην να σου προσφέρω πιο πολλά. Θέλω να με συγχωρέσεις».

Δυστυχώς μετά από λίγες μέρες έπεσε βαρέως ασθενών εκεί στο Ιστορικό Μεσολόγγι που τον δέχτηκε και έγινε ένα μαζί του. Εκεί που έρρεε το αίμα κοχλάζουν εις τις φλέβες του για την Επαναστατημένην Ελλάδα.

Όταν έφθασε η ώρα να το αποχαιρετίσει για πάντα, και μαζί όλη την πληγωμένη Ελλάδα, και πριν τα χείλη του σφραγίσουν, κατόρθωσε να ψελλίσει τα συγκλονιστικά εκείνα λόγια: « Η κόρη μου Άδας και η Ελλάδα, οι δυο μεγάλες μου αγάπες». Τα λόγια αυτά του μεγάλου εκείνου Φιλέλληνα πρέπει να παραμένουν γραμμένα με ανεξίτηλα χρυσά γράμματα εις τας δελτούς της Ελληνικής Ιστορίας.

Ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης, αγωνίστηκε αφειλοκερδώς για την Εθνικήν Ανεξαρτησίαν της Μητέρας Ελλάδος, ενώ παράλληλα απέδιδε στον εαυτόν του τον τίτλον « πολίτης του κόσμου», συνδυάζοντας τον Φιλελληνισμό με την υπεράσπισιν οικουμενικών αξιών.

Δυστυχώς σήμερα σε εμάς που αναπνέομε τον αέρα της Ελευθερίας που μας χάρισαν οι πρόγονοί μας, και οι Φιλέλληνες, ξένα κοινωνικά ρεύματα προσπαθούν να αλλοιώσουν και να τρώσουν την καρδιά της Μητέρας Ελλάδος την Ιστορία της.

Όλοι λοιπόν πιστοί θεματοφύλακες στα Ιερά και τα όσια, στους αγώνες υπέρ της εδαφικής μας ακεραιότητας και πολιτιστικής μας κληρονομιάς, οφείλομε να θέσωμεν τον εαυτό μας ασπίδα σε μια επερχόμενη Διεθνοποίηση με οικτρά αποτελέσματα. Ας γίνομε λοιπόν μεγάλοι Βύρωνες.

Αν και πέρασαν πολλές δεκαετίες ο σπινθήρας όμως, αν και σκεπασμένος με τις στάχτες του χρόνου, έκαιγε μέσα στα κατάβαθα των ψυχών των Ελλήνων, και να, ξεπήδησε για να φωτίσει και να αναθερμάνει το Ελληνικό Έθνος.

Δικαίως λοιπόν αν και μετά από 186 χρόνια από τον θάνατο του Βύρωνα, η Βουλή των Ελλήνων με το Π.Δ. 130/2008 καθιέρωσε δια πρώτην φοράν την 19^ην Απριλίου ως ημέρα επέτειον του Φιλελληνισμού και ημερομηνία του θανάτου του.

Η ιστορική Τριπολιτσά έχει την τιμή να φιλοξενεί εις τα πάρκα της τις προτομές δυο Φιλελλήνων :

DOCTOR

SAMUEL GRIDLEY HOWE

1824

ERECTED BY THE AMERICAN

FOUNDATION FOR GREECE

AUGUST 1957

HARRIS BOORAS PRESIDENT

A.T. TSOUMAS

MICHAEL VROTSOS

NICK MOUSMOULES

– * –

PROFESSOR

EDWARD EVERETT

1821.