Γράφει κι επιμελήται ο ποιητής Τάκις Δημητρακόπουλος (Τζίβας).

»Σε πήρε το κατόπι ο φονιάς της έριδος υφαίνοντας πορφύρα»…

Πολλά έχουν γραφτεί για τον θάνατο του πρωτότοκου γιου του Θ. Κολοκοτρώνη, τα περισσότερα με κάποιες ανακρίβειες ως προς τον χρόνο, τον τόπο και τα αίτια που οδήγησαν στην ακούσια δολοφονία του. Η πλέον αξιόπιστη και έγκυρη πηγή είναι ο γραμματικός του Πάνου Θεόδωρος Ρηγόπουλος, που ήταν το δεξί του χέρι και βαφτισιμιός του πατέρα του. Ανάστος Σιαμαράνης, φροντιστής του Πάνου, Γιαννάκης Βανκιώτης υπασπιστής του και ο γραμματικός του Θ. Ρηγόπουλος δεν τον αποχωρίστηκαν ούτε λεπτό… Αλλά καλλίτερα να δούμε τι μας πληροφορεί ο ίδιος ο Ρηγόπουλος:

-Άμα λοιπόν φθάσαμε πρωί στου Θάνα, είδαμε κάτω άνθρωπο ξεσκούφωτο να φωνάζει κλαίγοντας «καπετάν Πάνο-καπετάν Πάνο», έπιασαν τον καπετάν Στάικο και τρέξε να τον βγάλεις. Αυτός ήταν ο Ιωάννης Ζατουνίτης γραμματέας του Στάικου, που τον είχαν συλλάβει με τον Στάικο οι στρατιώτες της Βουλής στον Άγιο Σώστη κι αφού τον αφόπλισαν τον άφησαν ελεύθερο. Τον ρωτήσαμε που είναι αυτοί που τον συνέλαβαν και μας είπε «εδώ πιο κάτω και τον πηγαίνουν προς το χωριό Βουνό», αλλά μας γέλασε γιατί τον Στάικο τον είχαν συλλάβει, 10 ή 15 στρατιώτες πριν 3 ωρών και τον είχαν μεταφέρει στο Βουνό προς τον Βάσιον…(Ήν δε ο Στάικος ούτος ο εκπορθητής του Παλαμηδίου, αλλά δυστυχώς είχε υποπέσει έπειτα είς διατάραξιν των φρενών, κι ένεκα τούτου υπέπεσε είς τας χείρας των εναντίων) Ο Πάνος τότε διέταξε να τον ακολουθήσουν για να σώσουν τον Στάικο αλλά προχωρώντας δεν έβλεπαν ανθρώπους μολονότι προχωρήσαμε εις το απέναντι του χωριού Βουνού. Τότε ο Πάνος έστειλε μυνητήν προς τον Βάσιο να ελευθερώσει τον Στάικο, αλλά αυτός αρνήθηκε και έτσι αρχίσαμε τον πόλεμο και περιορίσαμε αυτούς εντός του χωριού… Η μάχη κράτησε και μετά το μεσημέρι. Τότε ειδοποιηθήκαμε ότι ο Γενναίος ευρίσκεται στο Καμάρι,( μικρό χωριό κοντά στο Βουνό) πήρε ο Πάνος όσους έφιππους άνδρες είχε και μεταβήκαμε από μια μικρή κοιλάδα που χωρίζει τα δύο χωριά και επειδή η κοιλάδα αυτή είναι στενή κι εγγύς του χωριού, διαβήκαμε με τους ίππους μας με την μέγιστη ταχύτητα χωρίς να μας βλάψουν τα πυρά του εχθρού.

Ανταμώσαμε τον Γενναίο και συμφωνήσαμε όπως την επιούσα επιτεθεί κι αυτός εκ του πλαγίου να τους αναγκάσουμε να παραδοθούν ή να φύγουν, διερχόμενοι ξανά το στενό πέρασμα με την ίδια ταχύτητα, πληγώθηκε ο ίππος του Πάνου εις την σιαγόνα ευτυχώς ελαφρά. Φθάσαντες εις την άκρη της οδού εις την ράχη σταθήκαμε επί των ίππων κι εγώ έγραψα επιστολή επί του γόνατος κατά διαταγή του Πάνου στο Γέρο, τον οποίον ειδοποιούσε ο Πάνος την μετά του Γενναίου συνάντηση και τα μέτρα που έλαβαν.

Αλλά μόλις έκλεισα την επιστολή και την έδωσα του πεζού να την πάει, ξαφνικά είδαμε τους στρατιώτες μας να οπισθοχωρούν και να φεύγουν. Ο Πάνος ταράχτηκε στο φαινόμενο αυτό και ρώτησε να μάθει τι συμβαίνει, ενώ οι ενώπιων μας εχθροί ήταν κλεισμένοι στα σπίτια του χωριού. Μετά βίας τότε μάθαμε ότι στρατός από την Τρίπολη βγήκε κι έρχεται να μας χτυπήσει εκ των νώτων… Έκπληκτοι μείναμε με το φαινόμενο αυτό αφού δεν βλέπαμε καθ’ όλη την οδό της Τριπόλεως ουδένα στρατιώτη και βρεθήκαμε σε μια στιγμή μεμονωμένοι, ο Πάνος, εγώ, ο Γιαννάκης Βανκιώτης υπασπιστής του κι ο Ανάστος Σιαμαράνης τσαούσης του (φροντιστής). Τότε κι εμείς ακολουθήσαμε κατόπιν των φευγόντων στρατιωτών, αλλά με βήμα ήσυχο. Ποιο ήταν το αίτιο της αιφνιδίου αυτής τροπής; Εντός του στρατού μας υπήρχαν καπεταναίοι όπως ο Γ. Ροΐλος από την Στεμνίτσα κι άλλοι οι οποίοι ήταν συνεννοημένοι μετά του Πλαπούτα και των οπαδών αυτού που δεν ήθελαν να πολεμήσουν κατά των κυβερνητικών ώστε ζητούσαν αιτία ν’ αποδράσουν ή να λιποτακτήσουν

Όταν είδαν δε ότι ήρχοντο από τον κάτω δρόμο, όπισθεν του Θάνα 30 στρατιώτες εκ Τριπόλεως υπό τον Κώτζιον Βούλγαρη, τον αιχμαλωτισθέντα εις την πτώση της Τριπόλεως ως στρατιώτη ιππέα του Χουρσίτ Πασιά, λυτρωθέντα και προστατευθέντα από τον Κολοκοτρώνη και ως σωματοφύλακά του έχοντας αυτόν μαζί του μέχρι του Μαΐου εκείνου του έτους, όταν και αυτομόλησε εις την λεγόμενη Βουλή δια τον ‘λουφέ’, όπως ο Χατζή Χρήστος και άλλοι, ενέσπειραν στις τάξεις του στρατού τον φόβο, ότι πολυάριθμος στρατιά έρχεται κατά πάνω μας. Οι δε ημέτεροι στρατιώτες ακούγοντας αυτά από συντρόφους και βλέποντας αυτούς πρώτους να τρέπονται σε φυγή ακολούθησαν κι αυτοί παρακινούμενοι κι έτσι διαλύθηκε ο στρατός μας ενώ θεωρούμεθα νικητές και οι ενάντιοι ετοιμάζονταν να φύγουν τη νύχτα εκείνη για Ναύπλιο. Όθεν προφανώς προδοθήκαμε υπό συγγενών…

Ενώ λοιπόν οι στρατιώτες μας έφευγαν λες και τους καταδίωκε πολυάριθμο ιππικό, οι εν Βουνώ εξήλθαν και ήρχοντο κατόπιν μας, αλλά δεν μας ακολούθησαν γιατί ήμασταν λίγοι. Εμείς δε οι τέσσερις μείναμε μεμονωμένοι  οδεύαμε προς το χωριό Μπεσίρι (Παλλάδιο) ίνα δια της Μάκρης μεταβούμε στην Συλίμνα, αλλά κυρίως κι εμείς δεν γνωρίζαμε που πορευόμεθα Μόλις κατεβήκαμε εις το επίπεδο, εγκαρσίως της από Τριπόλεως προς Μπεσίρι αγούσης οδού παρά την έξοδο μικρού χειμάρρου, ακούσαμε πίσω μας πυροβολισμό αλλά μακρινόν, η δε βολή ερχόμενη συρίζουσα από μακράν έπεσεν έμπροσθεν του ίππου του Πάνου και στραφέντες είδαμε δυό στρατιώτες εκ των του Βάσιου ισταμένους στην ράχη που κατεβήκαμε, φορούσαν σαρίκια ο μεν  λευκόν ο δε μαύρον ή πράσινον, όντως εκ της μεγάλης αποστάσεως μόλις διακρίναμεν, εξ αυτών ο ένας πυροβόλησε όχι πιστεύων ότι ήθελε να μας βλάψει όντας πολύ μακράν, αλλά να μας δείξει ότι καταδιωκώμεθα Κι ενώ με την πτώση της πρώτης βολής ο Γιαν. Βανκιώτης έλεγε του Πάνου «τράβα βρε παιδί, να μη μας στραβώσουν οι παλιάνθρωποι», ο δε Πάνος απεκκρίνατε «άφησέ με καημένε Γιαννάκη, την εντροπήν που έπαθα σήμερα κάλλιον να ήμουν σκοτωμένος» επυροβόλησε εν ταυτό κι ο έτερος, ούτινος η βολή κατήρχετο από το υψηλό μέρος συρίζουσα επίσης ως εκ της μακράς αποστάσεως και διελθούσα πλησίον του ωτός μου( όπισθεν του ίππου του Πάνου βαδίζοντος του ίππου μου) ήκουσα αίφνης κρότον τοιούτον οίος γίνεται όταν κατά σανίδος ρίπτεται μακρόθεν βολή, και υπέθεσα ότι εκτύπησε εις την σέλαν του ίππου του

Αλλ’ αυτή διαρρήξασα από το όπισθεν τα κρανίον εισήλθε καθέτως πως δια του αιμυαλού και εσχημάτισε να εξέλθη κάτωθεν της σιαγώνος και εν ακαρεί έπεσεν ο Πάνος από τον ίππον νεκρός, ο δε ίππος του ετράπη εις φυγήν. Και ευθύς ο Γιαννης Βανκιώτης μου είπε, «τρέξε πιάσε το άλογο» κι έτρεξα κατόπιν αυτού. Αυτός δε και ο Σιαμαράνης κατέβησαν ευθύς από τους ίππους των να βοηθήσουν τον πεσόντα νομίσαντες ότι ζει έτι, αλλά ήδη ήταν νεκρός. Εγώ επρόφθασα πέραν ολίγον τον ίππον του Πάνου ον συλλαβών επέστρεφα. Αλλά εκεί πλησίον εις την έξοδον του χειμάρρου, εν τω στομίου αυτού όπισθεν πετρών σχηματιζόντων μικρών βράχον, ήσαν οι εκ Τριπόλεως υπό τον Κώτζιον Βούλγαρην εξελθόντες 25 ή 30 οίτινες καίτοι ιδόντες τον Πάνον δερχόμενον μεθ’ ημών γνωρίσαντες αυτόν, καθό πολύ πλησίον, δεν επυροβόλησαν, κι έτσι εμείς δεν τους αντιληφθήκαμε καθόλου. Αλλά όταν είδαν τον Πάνο πεσόντα και εμάς να προσπαθούμε να τον αναλάβωμεν, εξεκένωσαν δις τα όπλα τους κατά πάνω μας φωνάζοντες: ‘Αφήστε τον κερατάδες’, αλλά ουδεμία βολή μας προσέβαλε, μονο ο καπνός κι ο κονιορτός μας έπνιξαν αν κι εγώ ήμουν έφιππος. Οι δε καταβάντες Βανκιώτης και Σιαμαράνης μόλις επρόφτασαν να λάβουν την σπάθην και τα κουμπούρια του και ετράπημεν εις φυγήν και οι τρείς, εμού σύροντας και τον ίππο το Πάνου, αλλά οι εναντίοι εκείνοι ούτε μας καταδίωξαν ούτε μας πυροβόλησαν πλέον, αλλά ασχολήθηκαν με την λαφυραγωγία του νεκρού, τον οποίο απογύμνωσαν τελείως μηδέ αυτού του εσωβράκου φεισθέντες, τον αφήκαν εκεί και έδραμον στην Τρίπολη να δώσουν την χαροποιό είδηση.

Ούτω λοιπόν συνέβη ο θάνατος εκείνου του αξιολόγου ανδρός την 13^η Νοεμβρίου 1824 ημέραν Τρίτην και ώρα 4μ.μ πλησίον του χωρίου Μπεσίρι του δήμου Τριπόλεως υπό την οδόν την άγουσαν εκ Τριπόλεως προς Μπεσίρι πλησίον ενός παλαιοκαμίνου, δια της άνω εκτεθείσης προδοσίας. Ο δε θάνατος του κατελύπησε και φίλους και εχθρούς, και επήνεγκε τα ολέθρια κατόπιν εις την πατρίδα συμβάντα, ήτοι τον εμφύλιον πόλεμον την φυλάκιση των αρχηγών και αρχόντων και την επιδρομήν του Ιμπραήμ …

Ο Γεώργιος Τερτσέτης πλέκει το εγκώμιον του Θ.Κολοκοτρώνη