Εκδήλωση Μνήμης Πάνου Κολοκοτρώνη
Μνημείο Πάνου Κολοκοτρώνη στη θέση-Χίμιζα καμίνια Θάνα.
Πιστός στο κάλεσμα της Μνημοσύνης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος σε μία σεμνή τελετή στις 11-11- 2012 τίμησε την μνήμη του Πάνου Κολοκοτρώνη για έβδομη συνεχή χρονιά
. Μετά το πέρας της Θείας λειτουργίας το πνευματικό μας κέντρο υποδέχθηκε τους προσκεκλημένους που με μεγάλη προσοχή άκουσαν τον πανηγυρικό της ημέρας που εκφώνησε η καθηγήτρια φιλόλογος κ. Γιαννουλοπούλου Σταυρούλα. Ο λόγος της μεστός και με ακρίβεια, εστίασε στις συνέπειες τις διχόνοιας, των εμφυλίων σπαραγμών που αφήνουν πίσω τους καρπούς ματωμένους, το τίμημα πληρώνουν ακόμα οι γενιές των Ελλήνων. Είναι η κατάρα που βαραίνει από την αρχαιότητα την φυλή μας… Όλος ο λόγος θ’ αναρτηθεί παρακάτω στην ιστοσελίδα μας…
Την όλη εκδήλωση άνοιξε η τελετάρχης, κ. Κική Σουλελέ, καλωσορίζοντας τον κόσμο και καλώντας τους επισήμους για σύντομο χαιρετισμό. Μας τίμησαν με την παρουσία τους ο υπουργός υγείας κ. Λυκουρέντζος, ο Δήμαρχος της πόλης μας κ. Ιωάννης Σμυρνιώτης, Αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωπος Αστυνομικής διεύθυνσης, Πυροσβεστικής υπηρεσίας, εκπρόσωπος Απόστρατων Αξιωματικών και άλλοι φορείς…
Στέκομαι στο λιτό καθαρό λόγο που εξέπληξε ευχάριστα, του προέδρου του πολιτιστικού Συλλόγου, μια κραυγή αγωνίας για ενότητα και ομοψυχία. Αξίζει να αναφερθούμε επίσης στον σύντομο χαιρετισμό που απεύθυνε ο ιερέας του χωριού παπά Χρήστος. Άστραψε και βρόντηξε, με τον απλοϊκό του λόγο έθεσε το μεγάλο ερώτημα προς τους παρευρισκόμενους πολικούς, γιατί έφθασαν τη χώρα στο σκαλί της ζητιανιάς;
Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στο συμβούλιο και ειδικά στον πρόεδρο για την άψογη διοργάνωση, καθώς και σε όλους τους εθελοντές που βοήθησαν αφιλοκερδώς.
Επίσης προσφορά – δωρεά ήσαν και τα ωραία γλυκίσματα.
Πρωτότυπη ιδέα ήταν και η έκδοση 15 Συλλεκτικών προσκλήσεων προς τιμήν όλων όσων έχουν προσφέρει τα μέγιστα για την ανάδειξη του μνημείου, καθώς κι όσων έχουν αναφωνήσει τους πανηγυρικούς των εκδηλώσεων…
Τέλος ο Σύλλογος ευχαριστεί θερμά την κ. Γιαννουλοπούλου για την τιμή να αναλάβει αυτό το ευαίσθητο θέμα που μας πονά όλους και να το περαιώσει με τον καλλίτερο τρόπο. Ακόμα όλους τους εκλεκτούς καλεσμένους που έδωσαν το παρών και κλείνει το ραντεβού για την επόμενη χρονιά…
Σύντομος χαιρετισμός προέδρου Πολιτιστικού Συλλόγου: Σπύρου Δημητρακόπουλου
Πανοσιολογιότατε, άρχοντες της πόλης, κυρίες και κύριοι. Ο πολιτιστικός Σύλλογος σας καλωσορίζει και σας ευχαριστεί που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμα τούτο. Αισθανόμαστε το ιερό χρέος η μνήμη να παραμείνει ζωντανή, ειδικά αυτή τη χρονική περίοδο που η πατρίδα μας έφθασε στο έσχατο σκαλί της ζητιανιάς. Άνθρωπος χωρίς Μνήμη είναι χαμένο πλάσμα δίχως ταυτότητα, ένα αγρίμι που διώκεται συνεχώς…
Σήμερα τιμούμαι τον Πάνο Κολοκοτρώνη, ένα λαμπρό και φωτισμένο παλληκάρι που αγωνίστηκε με πάθος για τη λευτεριά της πατρίδας μας. Δυστυχώς φορτώθηκε τα κρίματα της μικροπρέπειας, της διχόνοιας, προδόθηκε και έλαβε για πλερωμή μια σφαίρα στο κεφάλι…
Σήμερα Πάνο, όταν η Μνημοσύνη μας καλέσει σ’ ενός λεπτού σιγή, βουβά θα δεηθούμε Όρκο Ιερό, να μην σε ξεχάσουμε ποτέ!!!
Ευχαριστώ.
Οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι συνέπειες αυτών ανά τους αιώνες.
Γράφει η φιλόλογος κ. Γιαννουλοπούλου Σταυρούλα
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Κυρίες και Κύριοι,
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα να αποδώσουμε ελάχιστον φόρο τιμής στον ήρωα της Επανάστασης Πάνο Κολοκοτρώνη να σταθούμε με ευλάβεια μπροστά στο μεγαλείο της ψυχής του, να εμπνευστούμε από τις πράξεις του και να τις υιοθετήσουμε ως στάση και αξία ζωής.
Σας καλώ μεταφερθούμε νοερά στα 1870 όπου ο γιατρός Ιωάννης Πύρλας, γεννημένος το 1818 στην Τρίπολη, δημοσιεύει στον πρώτο τόμο τού βιβλίου του «Συνέκδημος Ιατροδικαστική» τα εξής:«Τα επί του κρανίου τοιαύτα τραύματα εν γένει εισί θανατηφόρα, οσάκις η σφαίρα εισέλθη εις τον εγκέφαλον. Ο θάνατος είναι τόσον ταχύτερος, όσον το τραύμα κείται εγγύτερα τη βάσει του εγκεφάλου. Τοιούτον τραύμα τάχιστα θανατηφόρον υπέστη ο Πάνος Θ. Κολοκοτρώνης το 1824. Γνωστόν εστίν ότι ο πρωτότοκος ούτος υιός του Θ.Κολοκοτρώνου, όστις διεκρίνετο τω καιρώ εκείνω επί παιδεία και ικανότητα, εφονεύθη παρά την Τρίπολιν μετά την λήξιν εμφυλίου μάχης, συναφθείσης παρά τω χωρίω Θάνα, καθ’ ην ηττηθείς μετέβαινεν εις το χωρίον Σιλίμνα, ένθα ήτο στρατοπεδευμένος ο πατήρ αυτού· εν ω εβάδιζεν έφιππος επί της αγούσης εκ χωρίου Μπεσρίου εις Σιλίμναν, συνοδευόμενος παρ’ ολίγων σωματοφυλάκων˙ άνδρες εξ τον αριθμόν ευρισκόμενοι μετά την μάχην επί της θέσεως Κλεισούρα καλούμενης όπισθεν πετρών, πολύ απέχουσαν αυτού, πυροβολούσι κατά των οπισθίων αυτού μάλλον προς ύβριν παρά προς βλάβην, διότι μόλις η σφαίρα τουφεκίου έφθανεν, ότε μία μόνον σφαίρα τουφεκίου επιμήκους κρητικού, αφιχθείσα έτυχεν κακή μοίρα εξαιρετικώς μόνον τον Πάνον ήτις προσκρούσασα μετά κρότου επί του κρανίου διήλθεν αυτό εκ των οπισθίων προς τα εμπρός και δεξιόθεν προς τ’ αριστερά πλαγίως, και επέφερεν αμέσως τον θάνατον, καταπεσόντος του φονευθέντος εκ του ίππου και εγκαταλειφθέντος εκεί παρά των εριήρων εταίρων του, οίτινες ώχοντο φεύγοντες. Το κρανίον του ατυχούς τούτου αρχηγού, το οποίον διατηρούμεν παρ’ ημίν, παρέχει λίαν περιέργους τας επ’ αυτού λυγράς οπάς της διελθούσης σφαίρας. Η μεν της εισόδου κείται επί της οπίσθιας χώρας του δεξιού βρεγματικού οστού, 20 χιλιοστόμετρα απέχουσα της κορυφής του ινίου είνε κυκλική, και έχει διάμετρον κατά την εξωτερική πλάκα του κρανίου 19 χιλιοστόμετρα, άγει δε ευρυνομένη εκ των εκτός προς την εσωτερικήν πλάκα, εν η η διάμετρος της οπής είνε 24 χιλιοστ. Η δε της εξόδου κείται επί του μετωπικού οστού προς τα όπισθεν και υπέρ άνω της αριστεράς ζυγωματικής αποφύσεως, (επί του μηνιγκίου), απέχουσα της οφθαλμικής κόγχης 25 χιλιοστομ. Η οπή αύτη έχει σχήμα ωοειδές ως κομβοδόχης πλατείας εκ των άνω προς τα κάτω, ευρυνόμενον δε εκ της εντός προς την εκτός πλάκα του κρανίου· και η μεν οπή της εντός πλακός έχει την μικροτέραν διάμετρον 7 χιλιοστ. την δε μείζονα 17 χιλιοστόμετ. η δε της έξω πλακός έχει την μικροτέραν διάμετρον 22 χιλιοστομ. και την μείζονα 30 · ώστε η επί της έξω πλακός οπή, διατηρούσα το όμοιον σχήμα της εντός, υπάρχει πολύ ευρύτερα. Εκ της τοιαύτης διαθέσεως των οπών τούτων έπεται εκ των προρρηθέντων ότι η σφαίρα προσέκρουσεν καθέτως κατά του κρανίου εκ των οπισθίων, διόπερ και κυκλική εγένετο η οπή ότε διατρυπήσασα τας μήνιγκας του εγκεφάλου και αυτόν διαμπερές, καθ’ α απώλεσε μέρος της δυνάμεως αυτής, προσέκρουσεν αύθις πλαγίως επί της πλαγίας αριστεράς χώρας του μετωπικού οστού τούτων ένεκεν παρήχθη το τε επίμηκες ως κομβοδόχης σχήμα, η ευρύτης της όλης οπής, και το ευρύτερος της έξωθι πλακός.Εν συνόλω ειπείν αμφότεροι αι οπαί αύται της τε εισόδου, και της εξόδου διαφέρουσι πολύ προσαλλήλας˙ η της εισόδου είνε κανονική, και μείζονος διαμέτρου της εξόδου ως προς την μικροτέραν ταύτης διάμετρον. Ο δε θάνατος επήλθε τάχιστα ου μόνον διότι η σφαίρα διήλθε διαμπερές και διαγωνίως τον εγκέφαλον˙ αλλά και διότι διήλθε παρά την βάσιν αυτού.»
Πρόκειται,φυσικά,για μια a posteriori ιατροδικαστική του εκτίμηση για τη δολοφονία του Πάνου. Η «Συνέκδημος Ιατροδικαστική» εκδόθηκε σε τρεις τόμους (1870-1874) και υπήρξε το τρίτο,και πλήρες, σύγγραμμα ιατροδικαστικής που εκδόθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα.
Σήμερα τα οστά του κρανίου του Πάνου φυλλάσσονται πλάι στα ιστορικά κειμήλια του 21 στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο,το οποίο έχει συντηρήσει, εκθέτει και διαφυλάττει ευλαβικά ό,τι απέμεινε από το σώμα της ηρωικής αυτής μορφής.Όπως κάθε λέιψανο ήρωα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορικής μας κληρονομιάς, έχουν τη δική τους ενέργεια, είναι μάρτυρες όχι μόνο της ατομικής του ιστορίας αλλά αποτελούν ιστορικό ορόσημο και έχουν συμβολική αξία για την κοινότητα του Θάνα. Παράλληλα, εμείς οι νεότεροι είμαστε συνυπεύθυνοι για τη διαφύλαξη και τη διαιώνιση των ιδεών και των μηνυμάτων που μεταφέρουν αυτά τα ιστορικά λείψανα. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επαναανάγνωση του ιστορικού περίγυρου της εποχής, με την προϋπόθεση να αγγίζει την ανθρωπιά μας και την εθνική μνήμη.
Ο Πάνος Κολοκοτρώνης είναι ο μεγαλύτερος γιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και της Αικατερίνης Καρούτσου . Γεννήθηκε στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας το 1798 στο Λιοντάρι της Μεγαλόπολης. Μεγάλωσε στη Ζάκυνθο όπου έλαβε σπουδαία μόρφωση.Φοίτησε στην περίφημη Ιόνιο Ακαδημία του Φιλέλληνα Λόρδου Γκύλφορδ στην Κέρκυρα.Ήταν άριστος μαθηματικός, γνώριζε άπταιστα τα Αρχαία Ελληνικά, αρκετά καλά τα Ιταλικά και λίγα Γαλλικά. Ήταν παντρεμένος με την κόρη της Μπουμπουλίνας Ελένη. Υπήρξε πρώτος πολιτάρχης της ελεύθερης Τρίπολης. Σκοτώθηκε κατά τον εμφύλιο πόλεμο στις 13 Νοεμβρίου του 1824, ημέρα Τρίτη και ώρα 4 μ.μ. κοντά στο χωριό Μπεσίρι του δήμου Τριπόλεως.
Ο Πάνος Κολοκοτρώνης κατάγεται από ένδοξους προγόνους οι οποίοι με το τίμιο αίμα τους πότισαν το δέντρο της Λευτεριάς. Εξεγέρθηκαν από πίστη στο Θεό και την πατρίδα, υπηρετούσαν τις αξίες του ανθρωπισμού, του έθνους, της αυτοθυσίας, της αξιοπρέπειας. Η τελευταία σημαντική εξέγερση των Ελλήνων πριν από την εθνεγερσία του 21 υπήρξαν τα Ορλωφικά. Η Αικατερίνη Β της Ρωσίας και οι προκάτοχοί της διατηρούσαν φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες και λογάριαζαν να τους χρησιμοποιήσουν μελλοντικά εναντίον του Σουλτάνου για να αποκτήσουν πρόσβαση στους εμπορικούς δρόμους του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Προβάλλοντας ως επιχείρημα την προστασία των ομοδόξων της χριστιανών στράφηκε προς τους Έλληνες. Κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1768-1774,το Μάρτιο του 1770 οι Ρώσοι εισβάλουν στην Πελοπόννησο. Με υποκίνηση της μοίρας του ρωσικού στόλου υπό τον Αλέξιο Ορλώφ, οι κάτοικοι του Μοριά και άλλοι Πελοπονήσιοι, καθώς και ορισμένοι νησιώτες τού Αιγαίου εξεγέρθηκαν εναντίον των Τούρκων χωρίς επαρκή προετοιμασία,με αποτέλεσμα την αποτυχία του όλου εγχειρήματος.Το 1779 στα Τρίκορφα ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, παππούς του Πάνου Κολοκοτρώνη διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναχαίτηση της φοβερής μάστιγας των Τουρκαλβανών από την Πελοπόννησο.Κατά την έναρξη της επανάστασης ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με τη διορατικότητά του κατέστησε τα Τρίκορφα το στρατηγείο για την οργάνωση της πολιορκίας της Τριπολιτσάς. Τελικά δικαιώθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 με την Άλωση της Τριπολιτσάς!
Ο Πάνος Κολοκοτρώνης μυήθηκε από τον πατέρα του στη Φιλική Εταιρεία και στις ιδέες της επανάστασης στη Ζάκυνθο.Με την έναρξη της επανάστασης βρίσκεται στην Ηλεία για να πολεμήσει εναντίον των Λαλαίων Τούρκων και μεταβαίνει στη Γορτυνία για να καταθέσει την ψυχή του στον αγώνα.Στην Καρύταινα αναλαμβάνει να συγκεντρώνει τα αναγκαία του πολέμου.Στα Τρίκορφα πολεμάει γενναία κατά την πολιορκία της Τριπολιτσάς κι όταν ο Γέρος του Μοριά πάει να προϋπαντήσει τον Υψηλάντη στο Άστρος, ο Πάνος τον εκπροσωπεί, διοικεί επάξια και κατεβάζει το στρατό του κατά των Τούρκων στο Μερκοβούνι και το Μύτικα.Τον Ιούνιο ανέλαβε τη διοίκηση του στατοπέδου των Αγίων Θεοδώρων για να ασφαλίσει τον Ισθμό και συνοδεύει τον Υψηλάντη. Μαθαίνοντας την Άλωση της Τριπολιτσάς, σπεύδει αμέσως.Ο πατέρας του τον διορίζει πολιτάρχη κι η Πελοπονησιακή Γερουσία χίλιαρχο.Με την εισβολή του Δράμαλη στην Πελοπόννησο το 1822, ο Πάνος παίρνει τα όπλα και πολεμάει στο Παλαιόκαστρο του Άργους με απαράμιλλη ανδρεία, έχοντας τη στήριξη όλων των Σπετσιωτών για τον εφοδιασμό του στρατού του. Αγωνίζεται με αυταπάρνηση για την αναχαίτηση του Δράμαλη και τον παγιδεύει στα Δερβενάκια. Δίνει το παρόν και στις Σπέτσες με 350 στρατιώτες για την υπεράσπιση του νησιού της πεθεράς του Μπουμπουλίνας.
Κι ενώ η επανάσταση εδραιώνεται με την ομοψυχία των πολεμιστών, διαφαίνεται η ανάγκη μιας ενιαίας κεντρικής διοίκησης για την οργάνωση του στρατού και το σχεδιασμό των επιχειρήσεων.Στα τέλη Μαΐου του 1821 πρόκριτοι απ΄ όλη την Πελοπόννησο με πρόσκληση του Π. Μαυρομιχάλη, συνήλθαν στη Μονή των Καλτεζών και ψήφισαν τη σύσταση τής Πελοποννησιακής Γερουσίας με πρόεδρο τον Π. Μαυρομιχάλη και γραμματέα τον Ρήγα Παλαμήδη. Ο Κολοκοτρώνης, οι ηγετικές μορφές της Αχαΐας και της Κορινθίας , οι αντιπρόσωποι των νησιών απουσίαζαν. Παράλληλα η άφιξη του Υψηλάντη δυσαρεστούσε τους προκρίτους, οι οποίοι ενισχύθηκαν από τους Φαναριώτες Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και Θεόδωρο Νέγρη.
Η Α’ Εθνική Συνέλευση της Επιδαύρου το Δεκέμβριο του 1821 έδωσε Σύνταγμα και δυο Σώματα, το Εκτελεστικό και το Βουλευτικό, που θα αποτελούσαν τη διοίκηση. Με πρόεδρο του Εκτελεστικού (δηλ. της Κυβέρνησης) τον Αλ. Μαυροκορδάτο και του Βουλευτικού το Δημ. Υψηλάντη, φαινόταν ολοκάθαρα η προσπάθεια για παραγκωνισμό του Θ. Κολοκοτρώνη και άλλων επιφανών φιλικών . Η επικείμενη χορήγηση δανείου από τις αγγλικές τράπεζες με υποθήκη τα εθνικά κτήματα και η πιθανή εκποίησή τους δημιούργησε προστριβές και συγκρούσεις που μόνο ο Θ.Κολοκοτρώνης κατάφερε να αποτρέψει.
Κατά τη Β’ Εθνική Συνέλευση στο Άστρος το Μάρτιο-Απρίλιο του 1823 τα προβλήματα οξύνθηκαν και από το Φθινόπωρο του 1823 άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος, στην αρχή ως πολιτική διαμάχη και αργότερα από τον Ιούλιο του 1824, ως τραγική ένοπλη σύγκρουση. Οι αντιθέσεις των παρατάξεων, οι προσωπικές φιλοδοξίες, τα ατομικά, οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα δίχασαν τους αγωνιστές και το λαό.Λάφυρο, η εξουσία και ο «λουφές», όπως έλεγε ο Φωτάκος!
Η πρώτη φάση της σύγκρουσης είχε ως αφορμή την ανάληψη της προεδρίας του Βουλευτικού. Διαμορφώθηκαν δυο παρατάξεις.Η πρώτη με επικεφαλής τον Κολοκοτρώνη, ενώ η δεύτερη συσπείρωνε τους σπουδαιότερους προκρίτους τής Πελοποννήσου, νησιώτες και Στερεοελλαδίτες. Το ρουμελιώτικο στοιχείο, που δεν είχε ενεργό ανάμιξη στη φάση αυτή, εκπροσώπησε ο ηπειρώτης Ιωάννης Κωλέττης. Το θέατρο των επιχειρήσεων υπήρξε η Πελοπόννησος.Στα τέλη Νοεμβρίου 1823 το Βουλευτικό καταφεύγει στο Κρανίδι. Από εκεί κηρύσσει παράνομο το Εκτελεστικό και κηρύσσει νέο, με επικεφαλής τον υδραίο μεγαλοκαραβοκύρη Γεώργιο Κουντουριώτη και μέλη τους Παναγιώτη Μπόταση, Ιωάννη Κωλέττη, Νικόλαο Λόντο και Ανδρέα Ζαΐμη. Έτσι, δημιουργούνται δύο πόλοι εξουσίας, ο ένας με έδρα το Κρανίδι («Κυβερνητικοί») και ο άλλος με έδρα την Τριπολιτσά («Αντικυβερνητικοί»).
Οι «Αντικυβερνητικοί» κατηγορούσαν τους «Κυβερνητικούς» ότι θέλουν να παραδώσουν την Ελλάδα στους Άγγλους, ενώ οι «Κυβερνητικοί» εξέφραζαν τους φόβους για τις δικτατορικές τάσεις των στρατιωτικών, που αποτελούσαν τη ραχοκοκκαλιά των «Αντικυβερνητικών».Η πλάστιγγα έγειρε εύκολα υπέρ των «Κυβερνητικών», που είχαν τη δύναμη και τον πλούτο. Συσπείρωναν τους νησιώτες εφοπλιστές, τους περισσότερους ρουμελιώτες οπλαρχηγούς, πολλούς πελοποννησίους γαιοκτημόνες, τους Έλληνες του εξωτερικού και φιλέλληνες. Ο Κολοκοτρώνης μπορεί να ήταν η ψυχή των «Αντικυβερνητικών», αλλά οι δυνάμεις που τον υποστήριζαν ήταν περιορισμένες.Όπλο στα χέρια της κυβέρνησης του Κρανιδίου ήταν και το πρώτο δάνειο της ανεξαρτησίας που συνήφθη για τις πολεμικές ανάγκες της χώρας, αλλά κατασπαταλήθηκε στην εμφύλια διαμάχη. Μάταια η παράταξη Κολοκοτρώνη προσπάθησε να το μπλοκάρει, επειδή γνώριζε ποια θα ήταν η τύχη του. Το δίμηνο Φεβρουαρίου – Μαρτίου δόθηκαν σκληρές μάχες στις περιοχές της Αρκαδίας και της Αργολίδας, με εύκολη επικράτηση των Κυβερνητικών. Οι ψύχραιμες φωνές για συμβιβασμό επικράτησαν και ο Κολοκοτρώνης, βλέποντας την αδυναμία του, αναγκάστηκε να συνδιαλλαγεί με τον Κουντουριώτη και μετά από κοπιαστικές συζητήσεις επιτεύχθηκε συμφωνία για τερματισμό των εχθροπραξιών στις 22 Μαίου 1824. Ο Κολοκοτρώνης αναγνώρισε την κυβέρνηση Κουντουριώτη, η οποία στις αρχές Ιουλίου χορήγησε αμνηστία στους αντιπάλους της.
Η δεύτερη φάση του εμφυλίου πολέμου άρχισε μετά το Μάιο του 1824. Στο μεταξύ έφτασαν και τα χρήματα του δανείου, που η διαχείρισή τους ήταν μια πρόσθετη πέτρα σκανδάλου. Άρχισαν προστριβές μέσα στο κυβερνητικό σχήμα· οι νησιώτες προσεταιρίστηκαν και τους Στερεοελλαδίτες και παραμέρισαν τους Πελοποννήσιους πρόκριτους. Αυτοί οι τελευταίοι δέχτηκαν τώρα τη σύμπραξη του Κολοκοτρώνη. Ο Κουντουριώτης έφτασε στο σημείο να προτείνει να σταλούν στρατεύματα στην Πελοπόννησο, να τρέφονται σε βάρος των κατοίκων.Τον Ιούλιο του 1824 οι Πελοποννήσιοι αποχώρησαν από την κυβέρνηση. Οι ετοιμασίες για το β’ εμφύλιο είχαν γίνει· το έναυσμα έδωσε η άρνηση των κατοίκων της Τριφυλλίας να πληρώσουν φόρους στην Κυβέρνηση Κουντουριώτη. Αυτή έστειλε στρατό να επιβάλει τη θέλησή της. Νικήθηκαν οι κυβερνητικοί. Οι συγκρούσεις γενικεύτηκαν. Η κυβέρνηση Κουντουριώτη με τα χρήματα του δανείου κίνησε Στερεοελλαδίτες ενάντια στους Πελοποννήσιους. Επικεφαλής ήταν ο Κωλέττης.Σε ενέδρα έξω από την Τριπολιτσά σκοτώνεται ο γιος του Κολοκοτρώνη, ο Πάνος, στις 13 Νοεμβρίου 1824. Ο Γέρος του Μωριά συντετριμμένος από τον θάνατο του γιου του αποσύρθηκε στη Βυτίνα, μετανιωμένος για τη συμμετοχή του στον Εμφύλιο.
Σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στο θάνατό του ο Φωτάκος αναφέρει :«Αφού δε ετελείωσε τας εργασίας της η Συνέλευσις του Άστρους, η νέα Κυβέρνησις διώρισε τον Πάνον φρούραρχον Ναυπλίου, κατόπιν δε όταν ήλθεν η εσωτερική ανωμαλία τον έβγαλαν από το Ναύπλιον δια της συγκαταθέσεως του πατρός του, όστις παρέδωκε τότε το φρούριον εις τους δύω Ανδρέαν Ζαΐμην και Λόντον. Έπειτα η Κυβέρνησις του Κουντουργιώτη, την οποίαν ανεγνώρισεν ο Πάνος και όχι ο πατέρας του, τον διώρισε να υπάγῃ εις την πολιορκίαν των Πατρών μετά του αδελφού του Γενναίου, ως και τους δύω Ανδρέας. Μετά δε ταύτα αφού τα Πελοποννησιακὰ πράγματα ανεκατώθησαν κατά του πατρός του, ανεχώρησεν από τας Πάτρας και υπήγεν προς βοήθειαν αυτού και της οικογενείας του, ἡ οποία ήτον εντὸς της Τριπολιτσάς. Τότε η αντιπολίτευσις εκινήθη κατά της Κυβερνήσεως και τα στρατεύματά της ήλθον να πολιορκήσουν την Τριπολιτσάν, και επολέμησαν έξωθεν αυτής τα κυβερνητικά στρατεύματα.Ο δε Πάνος τότε μαθών παρά του Ι. Πετροπούλου, ότι ο Στάϊκος Σταϊκόπουλος πολεμεί με τα στρατεύματα της Κυβερνήσεως κατά το χωρίον Άγιον Σώστην, και ότι ηχμαλωτίσθη, υπήγεν εις βοήθειάν του, αλλά δεν επρόφθασε να τον ελευθερώσῃ, και εγύρισεν οπίσω να υπάγῃ εις την Σιλήμναν έφιππος, όπου ήτο ο πατήρ του, μετά τριών άλλων επίσης καβαλαραίων οικείων του, του Θ. Ρηγοπούλου, Ι. Βανικιώτου και Ανάστου Σαμαράνη· ενώ δε επορεύετο αργά εις Σιλήμαν, αιφνιδίως τότε από το όπισθεν μέρος του ήλθε βόλι τουφεκίου, τον εύρε εις τον κρόταφον, προς τα αριστερά του ινίου, και ούτως έπεσεν άφωνος ο Πάνος, και εχάθη πολύτιμος και πεπαιδευμένος στρατιωτικός, διότι εσπούδασεν εις την ακαδημίαν της Κερκύρας, εγνώριζεν εντελώς την παλαιάν γλώσσαν μας την Ελληνικὴν, ήτο μαθηματικός άριστος, εγνώριζε προσέτι καλώς την Ιταλικὴν γλώσσαν και ολίγον την Γαλλικήν, και εν ολίγοις ήτον ο δεύτερος του πολυμαθεστάτου Γ. Σέκερη, διότι τότε η Πελοπόννησος δεν είχεν άλλους τοιούτους. Το δε κρανίον του σώζεται εις τας χείρας του ιατρού Ι. Πύρλα».
Σύμφωνα με το γραμματικό του Πάνου Θ. Ρηγόπουλο,ο Πάνος με τον αδερφό του Γενναίο πορεύονταν προς το χωριό Βουνό όπου είχαν συγκεντρωθεί τα κυβερνητικά στρατεύματα.Λόγω ψευδής διάδοσης για αιφνιδιαστική επίθεση των αντιπάλων, οι άνδρες του διαλύθηκαν. Ο Πάνος μόνος με τρεις μόνο άνδρες, τον Γιάννη Βανκιώτη, τον Αναστάσιο Σιαμαράνη το φροντιστή του και τον Ρηγόπουλο κατευθύνθηκε προς τη Συλίμνα όπου βρισκόταν ο Γέρος του Μοριά. Έπεσε στην ενέδρα των κυβερνητικών στη θέση Ζαΐμια,πίσω από το χωριό Θάνα. Ένας από τους στρατιώτες πυροβόλησε από μακριά για να τους δείξει ότι καταδιώκονταν. Η βολή του δεύτερου στρατιώτη όμως ήταν η τελειωτική για τον Πάνο. Πέθανε ακαριαία. Οι συνοδοί του απειλήθηκαν από το Βούλγαρη και τράπηκαν σε φυγή. Οι εχθροί του επιδόθηκαν στην αποτρόπαιη πράξη της λαφυραγώγησης του νεκρού έως την απογύμνωσή του…
Ο ίδιος ο Θ.Ρηγόπουλος αναφέρει τις συνέπειες του θανάτου του ως εξής: «Ο δε θάνατος του κατελύπησε και φίλους και εχθρούς, και επήνεγκε τα ολέθρια κατόπιν εις την πατρίδα συμβάντα, ήτοι τον εμφύλιον πόλεμον την φυλάκιση των αρχηγών και αρχόντων και την επιδρομήν του Ιμπραήμ. »
Η καταστροφή του Μεσολογγίου που ακολούθησε συνέτισε σχετικά τους Έλληνες, και στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο ο Κολοκοτρώνης ζητά εθνικά ωφέλιμες αποφάσεις. Τους λέγει: «Και έχομεν Συνέλευσιν επτά μήνες και πρόεδρος εις την Ανατολικήν Ελλάδα είναι ο Κιουταχής και Πρόεδρος της Πελοποννήσου ο Ιμπραϊμης. Κι εμείς καθήμεθα και φιλονεικούμεν».Ο Μακρυγιάννης αναφέρει σχετικά:«Ο Μπραΐμης, μπήκε στην Πελοπόννησο και την έκανε γης Μαδιάμ όχι από την παλληκαριά των Αράπηδων, αλλά από αυτά που λέγω. Δεκάξι χιλιάδες ασκέρια, το άνθος των Ελλήνων, Ρουμελιώτες, Πελοποννήσιοι Σπαρτιάτες κι’απ’ άλλα μέρη, όλοι αυτήνοι κάθονταν εις τις Χώρες και εις τ’ άλλα χωριά και τρώγαν αρνιά και κότες, κι’ ο Αράπης όταν τους έβρισκε τους ξεποδάριαζε κυνηγώντας.Αυτά κάνει η διαίρεση και η διχόνοια»
Σε σχέση με τον Πρώτο Εμφύλιο χρησιμοποιεί τον όρο ‘φατρία’, όταν αναφέρει ότι :“στην Πελοπόννησο ο Κολιόπουλος και άλλοι είχαν ανοίξει φατρία απ’ την πλευρά της κυβέρνησης, ενώ οι Δεληγιάννης, Ζαΐμης, Λόντος και άλλοι πήγαν απ’ την άλλη πλευρά…Ρωτήσαμε τι είδους πράγμα ήταν αυτή η φατρία (από εκεί που ερχόμασταν δεν ξέραμε αυτή τη λέξη ενώ ξέραμε άλλα πράγματα που έκαναν οι καπετάνιοι [καπετάνιοι της επανάστασης]). Με διέταξαν να πάω να δοκιμάσω αυτό το καλό πράγμα, να φάω φατρία με τους ανθρώπους μου. Τους είπα ‘Δεν ορκίστηκα να σηκώσω τα όπλα και να πολεμήσω άλλους Έλληνες, ορκίστηκα να πολεμήσω τους Τούρκους. Και δεν πήγαμε”.
Χρησιμοποιεί τον όρο εμφύλιο για το Δεύτερο Εμφύλιο. Όταν ο Ζαΐμης του πρόσφερε 1000 γρόσια το μήνα μισθό ως αντάλλαγμα για την προσχώρησή του στο κόμμα που είχαν ιδρύσει οι Λόντος, Νοταράς, Ζαΐμης και Μαυροκορδάτος για να πολεμήσουν τους Κολοκοτρώνη, Δεληγιάννη και Σισίνη, ο Μακρυγιάννης επέπληξε τον Ζαΐμη :«Και 50.000 να μου δωκεις κρέας για εμφύλιο πόλεμο δεν πουλώ».
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι από τη διχόνοια παραλίγο να σβήσει άδοξα η επανάσταση. Ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός στον Ύμνον εις την ελευθερία αναφέρεται στη διχόνοια που ξέσπασε μετά την επανάσταση. Τονίζει με έμφαση και σκληρά λόγια ότι όλοι οι αγώνες και οι θυσίες πάνε χαμένες και η πολυπόθητη ελευθερία θυσιάζεται στο βωμό της πολιτικής.Στίχοι 144 – 147:
144. Η Διχόνοια που βαστάει
Ένα σκήπτρο η δολερή
Καθενός χαμογελάει,
Πάρ’ το, λέγοντας, και συ.
145. Κειο το σκήπτρο που σας δείχνει
Έχει αλήθεια ωραία θωριά
Μην το πιάστε, γιατί ρίχνει
Εισέ δάκρυα θλιβερά.
146. Από στόμα οπού φθονάει,
Παλληκάρια, ας μην ‘πωθή,
Πως το χέρι σας κτυπάει
Του αδελφού την κεφαλή.
147. Μην ειπούν στο στοχασμό τους
Τα ξένα έθνη αληθινά:
Εάν μισούνται ανάμεσό τους
Δεν τους πρέπει ελευθεριά.
Ο Σπυρίδων Τρικούπης καυτηριάζει τη διχόνοια των Ελλήνων: «Κινδυνεύει η Πατρίς· όλοι το βλέπομεν, όλοι το φωνάζομεν και δεν κινδυνεύει βέβαια, διότι δεν έχει στρατεύματα και φιλοκίνδυνα και εμπειροπόλεμα, και δεν κινδυνεύει, διότι δεν έχει χρηματικούς πόρους· κινδυνεύει η δυστυχισμένη Πατρίς, επειδή ο ζήλος του λαού εσβύσθη, και εσβύσθη, φρίττω όταν το συλλογίζωμαι, από ημάς τους ιδίους […] διότι η φιλαρχία πολιορκεί τον νουν μας, ο φθόνος και το εμφύλιον μίσος κατατρώγει τα σπλάγχνα μας, η ιδιοτέλεια οδηγεί τα έργα μας, αι σκευωρίαι και τα διαβούλια είναι η πολιτική μας».
Ο απόστολος Παύλος είχε γράψει:«εάν αλληλοτρώγεσθε, προσέχετε μήπως σας κατασπαράξουν».
Το ’21 για την διχόνοια δεν διδάσκει απλώς, αλλά αναθεματίζει, μαστιγώνει, εξορκίζει,και την χαρακτηρίζει κατάρα κωδικοποιημένη στα χρωματοσώματα και τα γονίδιά μας.Η Ιστορία επαναλαμβάνεται ανά τους αιώνες με το ίδιο πάντα ρεφραίν: Μόλις οι Έλληνες διώξουν τον εχθρό, αρχίζουν να τρώνε τις σάρκες τους. Άλλοτε πάλι, ακριβώς επειδή αλληλοσπαράζονται, φέρνουν μόνοι τους τον κατακτητή, που καραδοκεί. Ένα είναι βέβαιο: το αίμα το αδερφικό όταν χύνεται, είναι πολύ πιο πικρό από το αίμα του εχθρού.
Η πικρή πείρα της ιστορίας προβάλλει πολύ έντονα τα ολέθρια αποτελέσματα της διχόνοιας. Είναι γνωστά τα αριστουργήματα, του «Χρυσού Αιώνα» του Περικλή. Είναι γνωστό γιατί νίκησαν οι Έλληνες τους πολυαριθμότατους Πέρσες στον Μαραθώνα, στη Σαλαμίνα, στις Πλαταιές. Γιατί ήταν μονιασμένοι και ενωμένοι! Δυστυχώς η συνέχεια ήταν ο ολέθριος Πελοποννησιακός Πόλεμος, ο οποίος κράτησε 27 χρόνια (431-404 π.χ.) και μετέβαλε σε συντρίμμια την κάποτε ευτυχισμένη Ελλάδα. Ο Μ. Αλέξανδρος με την ομόνοια όλων των Ελλήνων, πλην Λακεδαιμονίων, κατόρθωσε όχι μόνο να κυριαρχήσει στην Ελλάδα, αλλά και να εξαπλώσει το κράτος του ως τα βάθη της Ασίας και την Αίγυπτο, διαδίδοντας την Ελληνική γλώσσα και τον Ελληνικό πολιτισμό στους βαρβάρους.Δυστυχώς,με τον πρόωρο θάνατό του οι στρατηγοί του άρχισαν να μαλώνουν μεταξύ τους για την εξουσία, και τελικά το τεράστιο κράτος του χωρίστηκε σε μικρά κρατίδια, τα οποία οι Ρωμαίοι άνετα τα υπέταξαν και σχημάτισαν την αχανή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην Ελληνική Ιστορία του 20ου αιώνα διαπιστώνουμε ότι τους θριάμβους των Βαλκανικών Πολέμων που υπερδιπλασίασαν την Ελλάδα, ακολούθησε ο Διχασμός με οδυνηρή συνέπεια τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία υπήρξε η μεγαλύτερη συμφορά της Ελληνικής Ιστορίας. Στο απίστευτο Έπος του 1940, οι ολιγάριθμοι Έλληνες συνέτριψαν τους πολυαριθμότερους Ιταλούς και συγκράτησαν επί πολλές ημέρες τις σι δερόφρακτες γερμανικές ταξιαρχίες.Η συνέχεια;O εμφύλιος πόλεμος του 1946-49…
Το αν διδαχτήκαμε δε χρειάζεται να πάμε μακριά.Αρκεί να ανατρέξουμε σε οποιοδήποτε τηλεοπτικό παράθυρο και να καμαρώσουμε πως αλληλοσπαρασσόμαστε αποσκοπώντας, σχεδόν όλοι, πρώτα στα κάθε είδους μικροσυμφέροντα και μετά στην εθνική μας προκοπή.Η διχόνοια αποτελεί τροχοπέδη σε κάθε εξέλιξη, καλλιεργεί την έλλειψη εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης, ενδυναμώνει τους εγωισμούς και οδηγεί σε λάθος αποφάσεις, που μπορεί να είναι ολέθριες για το κοινωνικό σύνολο και τη μοίρα του έθνους.Σήμερα, που με την κρίση ξαναπληρώνουμε ως χώρα και ως λαός την άγνοια της ιστορίας μας. Σήμερα ακριβώς, είναι περισσότερο επιτακτική η ανάγκη ο Ελληνικός λαός να παραμείνει σταθερά προσηλωμένος στις αρχές και αξίες της φυλής μας για να έχει μέλλον. Ο θυμός να μην εκδηλώνεται με τυφλή καταστροφική μανία αλλά με αγώνες ευγενούς άμιλλας, με το καλό παράδειγμα και με γόνιμες κριτικές για το καλύτερο.
Ο Τζορτζ Μάρσαλ ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου το 1947 δηλώνει:«Πολύ αμφιβάλλω αν μπορεί κανείς σήμερα να σχηματίσει με απόλυτη βεβαιότητα σωστή άποψη για ορισμένα θεμελιώδη διεθνή ζητήματα, αν δεν ανακαλέσει τουλάχιστον στη μνήμη του τα γεγονότα του Πελοποννησιακού Πολέμου και την πτώση της Αθήνας».Ο Θουκυδίδης περιγράφοντας τον Πελοποννησιακό πόλεμο, σε ένα από τα πιο ελκυστικά τμήματα της αφήγησης του, παρουσιάζει τον εµφύλιο πόλεµο στην Κέρκυρα και περιγράφει τις φρικιαστικές ωµότητες που ακολούθησαν, τις ηθικές συνέπειές τους, την εντυπωσιακή “µεταξίωση των αξιών”. Συγχρόνως προειδοποιεί ότι, αν φθάσουν τα πράγματα στην τελική σύγκρουση και στον πόλεμο, θα συμβούν οι ίδιες αγριότητες με την ίδια ωμότητα, γιατί η φύση του ανθρώπου παραμένει πάντα απαράλλαχτα η ίδια.
«Η συμβολή της θουκυδίδειας ξυγγραφής στην οικοδόμηση της εθνικής μας ταυτότητας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σήμερα από την άποψη της επισήμανσης αρνητικών πλευρών της εθνικής ιδιοσυστασίας μας» επισημαίνει ο διακεκριμένος καθηγητής Σκουτερόπουλος, «όπως, για παράδειγμα, είναι η ευκολία με την οποία αναπτύσσονται εμφύλιες έριδες, οι εθνικοί διχασμοί και τα μίση, επίσης ο ατομισμός». Έτσι, δεν είναι τυχαίο ότι τις τελευταίες δεκαετίες η διδασκαλία του Θουκυδίδη
αποτελεί µέρος του προγράµµατος σπουδών και της αµερικανικής Στρατιωτικής Ακαδηµίας του Γουέστ Πόιντ, αδιάλειπτα και εκεί.
Tέλος, ας σταθούμε στα ίδια τα λόγια του ΟΘΩΝΟΣ ΒΙΣΜΑΡΚ (1815-1898) του μεγαλυτέρου πολιτικού της Πρωσίας και ιδρυτού της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, ο οποίος είπε: «Εάν ο Ελληνικός λαός, ο φοβερός αυτός λαός, μέσα στις τόσες αρετές του είχε και την Ομόνοια, θα είμεθα όλοι υποτελείς του».
Σας καλώ να προβληματισθούμε σοβαρά, να δούμε με καθαρό μυαλό τα δεινά που έφερε στην πατρίδα μας η γάγγραινα της διχόνοιας και σύσσωμοι να προσπαθήσουμε να την αποβάλλουμε. Ας κλείσουμε τις σκέψεις μας με τα συγκινητικά λόγια του εκλεκτού συντοπίτη μας Τάκη Δημητρακόπουλου για το θάνατο του Πάνου:
Σήμερα, γονατίζουμε, ξανά να ορκιστούμε
στην «πετρωμένη σου ψυχή» και στη σεπτή σου μνήμη
πάντοτε φύλακες πιστοί, στους νόμους της πατρίδας.
Ν’ άχουμε αγάπη στην καρδιά, τροφή μας η αλήθεια
το δίκιο να μοιράζουμε, διώκτες της διχόνοιας.
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.